Palniki TIG: jakie są różnice i który palnik do czego służy?

Podczas poszukiwania palników spawalniczych TIG, jedna rzecz staje się oczywista: wybór jest prawie nieskończony. Począwszy od korpusów palnika spawalniczego, przez różne dysze gazowe TIG, aż po różne uchwyty. Ale jakie dokładnie są różnice między palnikami TIG i który jest do czego stosowany?

Jaki korpus palnika spawalniczego nadaje się do czego?

Najważniejsze jest, aby do czegoś dojść — to zasada przewodnia. Najwygodniejszy i najdoskonalszy palnik TIG nie jest przecież nic warty, jeśli nie można go użyć, aby dotrzeć do miejsca, w którym trzeba wykonać spoinę. Właśnie dlatego istnieją korpusy i pokrywy o różnych długościach, różnych kątach nachylenia, a nawet elastyczne korpusy palnika, które można wyginać. Dwa skrajne przykłady: z jednej strony spoina pachwinowa, która jest spawana na stole warsztatowym, z drugiej strony cienka rura montowana na suficie, którą trzeba spawać od wewnątrz. Praca na stole spawalniczym pozwala na zastosowanie praktycznie każdego korpusu palnika. Z kolei do spawania rury musi być on szczególnie kompaktowy — najlepiej mały i elastyczny, z krótką osłoną palnika.

Jaka dysza gazowa TIG do jakiego zastosowania?

Z kolei na korpusach palników można montować szeroką gamę dysz gazowych. Różnią się one długością, średnicą otworu, materiałem i sposobem montażu.

Długie albo krótkie: Podobnie jak w przypadku korpusu palnika, kształt elementu spawanego i dostępność do miejsca spoiny są czynnikami decydującymi o tym, jak długa powinna być zastosowana dysza gazowa. Im mniejsza jest na przykład średnica przy spawaniu rur, tym krótszą dyszę należy wybrać.

Większa średnica dyszy gazowej — większa ochrona gazem osłonowym: Średnica dyszy gazowej i jej otworu, określa wielkość obszaru pokrytego gazem osłonowym wokół spoiny. Szczególnie w przypadku materiałów wrażliwych, takich jak tytan, ważne jest zastosowanie wielkopowierzchniowego pokrycia gazem osłonowym, aby spoina, która jest jeszcze gorąca bezpośrednio po spawaniu, była jak najdłużej osłaniana przed tlenem z powietrza i nie tworzyła kolorowych nalotów, czyli kolorów odpuszczania.

Dysza gazowa o specjalnym kształcie butelki szampana: Tak zwana dysza gazowa w kształcie butelki szampana charakteryzuje się szczególnie szerokim otworem na wielkopowierzchniową pokrywę gazową i dlatego nadaje się szczególnie do metali reaktywnych, takich jak tytan czy cyrkon. Sama dysza może być wykonana z ceramiki lub szkła, przy czym szkło zapewnia idealny widok na jeziorko spawalnicze.

Nakręcane albo wciskane: W zależności od konstrukcji palnika dostępne są dysze gazowe TIG, które są nakręcane lub wciskane na korpus palnika. Decydują o tym preferencje spawacza. System, w którym dysza ceramiczna jest wciskana, umożliwia szybszą wymianę — nawet bezpośrednio po spawaniu, gdy palnik i dysza są jeszcze gorące. Natomiast połączenie nakręcane zapewnia jeszcze bardziej niezawodną stabilność.

Strumień gazu ukierunkowany przez soczewkę: Tak zwana soczewka gazowa jest dla strumienia gazu jak sitko w kranie — zapewnia równomierny, ukierunkowany przepływ bez zawirowań. Jest to szczególnie przydatne przy spawaniu materiałów wysokostopowych, ale także wtedy, gdy elektroda ma wystawać z dyszy przez dłuższy czas lub gdy spawanie odbywa się na zewnątrz albo w przeciągu. Wszystkie dysze gazowe TIG — duże czy małe, długie czy krótkie — są dostępne z soczewkami gazowymi lub bez nich. Jedyna niekorzyść: dysze gazowe z soczewkami są nieco droższe.

Sczepianie i spawanie punktowe: Do tych zadań służą specjalne dysze gazowe do spawania punktowego, które można umieścić bezpośrednio na elemencie spawanym w celu uzyskania małych spoin punktowych bez materiału spoiwa. Umieszczenie dyszy gwarantuje, że odległość między elektrodą a spoiną jest zawsze idealna i stała. Obsługa jest prosta, a rezultat niezawodny. Dysze do spawania punktowego są dostępne dla różnych kątów spoin — na przykład do sczepiania spoin pachwinowych po stronie wewnętrznej, spoin narożnych po stronie zewnętrznej lub do sczepiania blach z blachą. Dużą zaletą jest również to, że nie jest potrzebna przyłbica spawalnicza, ponieważ ta specjalna dysza zakrywa łuk spawalniczy. Użytkownik nie musi być ponadto wykwalifikowanym spawaczem, aby wykonać spawanie punktowe za pomocą tej dyszy.

Jaki uchwyt jest właściwy dla mojego palnika TIG?

Uchwyt palnika jest również dostępny w różnych wersjach. Dostępne są większe i mniejsze rękojeści. Szczególnie w przypadku precyzyjnych prac spawalniczych większość spawaczy preferuje mniejsze uchwyty. Niektóre uchwyty są tak wąskie, że palnik można prowadzić jak ołówek — idealne do filigranowych prac. Czynnikiem decydującym jest więc to, z którym uchwytem palnika spawacz czuje się najbardziej komfortowo. Wielkość rękojeści określa również masę i zakres funkcji. Mniejszy uchwyt punktuje oczywiście mniejszą masą. Większe uchwyty są za to zazwyczaj wyposażone w szerszy zakres funkcji, takich jak dioda świecąca LED, za pomocą której spoina może być podświetlona przed rozpoczęciem spawania, lub z różnymi elementami sterującymi. Większe palniki nadają się ponadto do większych mocy spawania, ponieważ są solidniej zbudowane i dlatego mogą wytrzymać wyższe temperatury.

Jakiego sterownika potrzebuję przy palniku TIG?

Istnieje wiele różnych elementów sterujących, które mogą być zintegrowane z uchwytem palnika. Przy czym wielkość uchwytu palnika decyduje o tym, jak szerokie są to możliwości. Niektóre palniki TIG w ogóle nie mają regulatora. Inne pozwalają spawaczowi na łatwą kontrolę natężenia prądu za pomocą uchylnej dźwigni góra/dół lub potencjometru. Najwięcej możliwości oferuje palnik funkcyjny z regulacją zdalną. Pozwala on na wybranie i aktywowanie za pomocą palnika zadań zapisanych w urządzeniu spawalniczym — to znaczy gotowych ustawień parametrów dla danego odcinka spoiny. Funkcja ta jest szczególnie praktyczna wtedy, gdy system spawania jest poza zasięgiem, na przykład podczas prac naprawczych i montażowych.

Modułowa budowa w palnikach TIG — dla maksymalnej elastyczności

Ponieważ „właściwa” konstrukcja palnika zależy od odpowiedniego zadania spawalniczego, przydatne są modułowe palniki TIG. W systemach modułowych wybiera się rękojeść, która może być wyposażona w różne elementy obsługi i oczywiście różne korpusy palników, w zależności od wymagań.

Ważne jest przy tym, aby korpusy palnika można było szybko i łatwo wymieniać, tak jak ma to miejsce w przypadku systemu Multilock. W tym systemie korpus palnika jest zwalniany z wiązki uchwytu przez naciśnięcie i obrócenie i jest łatwo mocowany przez wetknięcie i obrócenie. System jest dostępny zarówno dla wiązek uchwytu chłodzonych gazem jak i wodą i ma tę wielką zaletę, że w przypadku pęknięcia korpusu palnika, nie trzeb wysyłać do naprawy całej wiązki uchwytu. Nowa generacja palników spawalniczych TIG od Fronius spełnia te wymagania. Za pomocą systemu Multilock można je skonfigurować tak, aby odpowiadały zastosowaniu spawalniczemu i osobistym preferencjom. Modułowa budowa umożliwia stworzenie ponad 77 700 konfiguracji. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej Fronius.

Więcej o TIG:

Podstawowe informacje na temat spawania TIG można też znaleźć na blogu, w artykule: „Czym właściwie jest spawanie TIG?”

Więcej informacji na temat systemów spawania TIG do zastosowania mobilnego zawarto w artykule „5 funkcji, jakie powinno spełniać mobilne urządzenie do spawania metodą TIG”.